digitization smart city

Zalety cyfryzacji miast. Smart city w liczbach

Chociaż świat już od dłuższego czasu z powodzeniem funkcjonuje w powszechnej świadomości jako globalna wioska, to rozwój najnowszych technologii wciąż stawia społeczeństwo przed wyzwaniem adaptacji do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Koncepcja inteligentnych miast, napędzana cyfryzacją, jest obietnicą zrewolucjonizowania życia w miastach – od zmniejszenia emisji dwutlenku węgla po poprawę jakości życia. Sprawdź, czy liczby mówią same za siebie.

Chociaż rozwiązania typu smart home są już powszechnie znane i w niejednym domu znajdziemy inteligentne gniazdka oraz zdalnie sterowane oświetlenie, analogiczna koncepcja smart city dopiero zyskuje na popularności. Cel jest ten sam: poprawa jakości życia społeczeństwa dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii. 

Smart city, czyli „inteligentne miasto”, oznacza koncepcję urbanistyczną zakładającą wykorzystanie technologii do rozwoju aglomeracji. Cyfryzacja miast to nie tylko automatyzacja procesu zakupu biletów na transport miejski lub rezerwacji pokoju hotelowego. To złożony, wielopłaszczyznowy proces, który, choć kosztowny i czasochłonny, dla społeczeństwa oznacza większy komfort i bezpieczeństwo, a dla środowiska – spowolnienie procesu degradacji. Przyjrzyjmy się wymiernym rezultatom dotychczasowych działań w duchu inteligentnych miast.

Rozwiązania smart city – czego dotyczą? 🌇

W ramach pojęcia smart city mieszczą się wszelkie działania mające na celu wykorzystanie technologii, aby poprawić jakość życia mieszkańców z jednoczesnym poszanowaniem środowiska naturalnego. W zgodzie z powyższą definicją można zidentyfikować liczne obszary życia miejskiego, które dają możliwość wdrożenia rozwiązań technologicznych, jednak do najpowszechniejszych sposobów rozwoju miast w duchu smart city należą:

 ➡️ skuteczne zarządzanie energią
➡️ inteligentne kierowanie przepływem ruchu oraz transportem publicznym
➡️ tworzenie systemów zapewniających efektywność urzędów i usług publicznych
➡️ budowanie infrastruktury służącej zdrowemu trybowi życia
➡️ korzystanie z odnawialnych źródeł energii.

Przeanalizujmy, jaki wpływ na współczesne miasta mają poszczególne rozwiązania smart city.  

Skuteczne zarządzanie energią – co tak naprawdę oznacza i jakie daje korzyści? ⚡

Rozsądne zarządzanie energią i jej magazynowanie zakłada przede wszystkim korzystanie z odnawialnych źródeł energii: hydroelektrowni, farm wiatrowych i elektrowni fotowoltaicznych. Ta decyzja stanowi pierwszy krok do optymalizacji zużycia energii w przestrzeni miejskiej. Wykorzystanie pozyskanej w taki sposób energii tworzy szerokie pole dla rozwiązań smart city.    Popularnym rozwiązaniem w ostatnich latach stało się inteligentne oświetlenie miejskie (w tym także to zasilane panelami fotowoltaicznymi), które w określonym przedziale godzinowym przygasza się, jeśli ulice są puste. Takie rozwiązanie generuje znaczne oszczędności, a także zwiększa komfort mieszkańców, którym silne światło uliczne nie utrudnia nocnego wypoczynku. W podobny sposób działają również inteligentne przejścia dla pieszych, gdzie, po wykryciu przez kamery ruchu, zapalają się lampy, które oświetlają całe otoczenie, a dodatkowe znaki świetlne ostrzegają kierowców o nadchodzącym pieszym. Już samo przejście z rtęciowej i sodowej technologii oświetleniowej na technologię LED, co umożliwia na przykład nowoczesny system do zdalnego zarządzania oświetleniem w Szczecinie, pozwala na zmniejszenie poziomu zużycia energii nawet o 50-70%¹.  
Kolejnym, związanym z energetyką, istotnym elementem zagospodarowania nowoczesnych miast są stacje ładowania pojazdów elektrycznych, w tym także autobusów. Wraz ze wzrostem popularności pojazdów elektrycznych (EV) rośnie konieczność tworzenia adekwatnego zaplecza infrastrukturalnego i udogodnień dla kierowców. Ładowarki stają się już stałym elementem krajobrazu większych miast, natomiast udając się w dłuższą podróż, trzeba wciąż wziąć pod uwagę, że w mniejszych miejscowościach na trasie podróży niekoniecznie znajdziemy stację ładowania. Według danych z 2021 roku² 48% stacji ładowania w Polsce znajduje się głównie w dużych miastach i wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych.

W kontekście zarządzania energią warto wspomnieć o budynkach samowystarczalnych energetycznie. Obecnie powszechniej spotykane są samowystarczalne budynki mieszkalne, które generują własną energię, zarządzają odpadami i zapewniają własne zasoby bez polegania na zewnętrznych usługach. Takie budynki cechuje południowa ekspozycja, prosta bryła i dach umożliwiający zamontowanie paneli słonecznych lub fotowoltaicznych, efektywna izolacja ścian zewnętrznych, wentylacja z odzyskiem ciepła oraz instalacja wyłącznie energooszczędnych urządzeń.    Badanie przeprowadzone w 2020 roku³ we Wrocławiu wykazało, że w mieście można zainstalować do 850 mWp (megawatopików) fotowoltaiki na dachach, co może potencjalnie zmniejszyć emisje związane z energią elektryczną o prawie 30%, a jednocześnie zwiększyć samowystarczalność energetyczną miasta.   Warto zwrócić uwagę na fakt, iż budownictwo zeroemisyjne to nie tylko korzyść dla środowiska naturalnego. To także znacznie niższe koszty eksploatacyjne oraz większy komfort użytkowników. Samowystarczalne budynki użyteczności publicznej czy obiekty handlowo-usługowe, w połączeniu z komponentami takimi jak zbiornik na wodę deszczową czy ładowarki elektryczne, mogłyby z powodzeniem stanowić opłacalną inwestycję dla miasta.  

Cyfryzacja jako narzędzie usprawnienia przepływu ruchu i działania transportu publicznego 🚗🚌

Ruch uliczny to nie tylko samochody osobowe, ale także piesi, rowerzyści czy pasażerowie komunikacji miejskiej. Rozwiązania w koncepcji smart city są tworzone w taki sposób, aby uwzględnić potrzeby wszystkich uczestników ruchu drogowego. W dużych miastach powszechnie tworzone są mobility hubs, czyli huby mobilności, dedykowane przestrzenie, w których można uzyskać dostęp do zróżnicowanych środków transportu. Służące, przykładowo, jako cyfrowe parkingi, na których można znaleźć ładowarki EV oraz pojazdy (samochody, hulajnogi, rowery i skutery) do wypożyczenia, stanowią odpowiedź na potrzeby kierowców, którzy spędzają cenny czas na poszukiwaniu wolnych miejsc parkingowych, i pieszych, którzy decydują, że daną część trasy chcieliby pokonać wybranym środkiem transportu. Wynajęcie takiego pojazdu odbywa się sprawnie dzięki odpowiednio zaprojektowanym aplikacjom, co oznacza niebywałą wygodę dla mieszkańców miast na co dzień.   Cyfrowe parkingi, dzięki możliwości wytyczenia trasy i rezerwacji miejsca parkingowego z wyprzedzeniem, zmniejszają natężenie ruchu i ograniczają emisję spalin. Na przykład portal cyfrowyparking.pl umożliwia krótko- lub długoterminowy wynajem stanowiska na parkingu, którego obsługa jest automatyczna – szlaban podnosi się po zeskanowaniu tablicy rejestracyjnej pojazdu. Niektóre parkingi oferują także zautomatyzowany proces płatności, między innymi poprzez aplikację Navipay. W ten sposób znika konieczność czekania w kolejce, aby uiścić opłatę i opuścić parking, a także konieczność zatrudnienia personelu do obsługi obiektu. Przejście na zielone parkingi przyczynia się do także do ochrony środowiska dzięki redukcji emisji CO₂ oraz innych szkodliwych zanieczyszczeń powietrza⁴.   Mobility hubs, cyfrowe parkingi, gotowe do wypożyczenia rowery i hulajnogi bezpośrednio wpływają na usprawnienie przepływu ruchu, a to z kolei – na atrakcyjność transportu miejskiego. Autobusy, nie stojąc w korkach, przyjeżdżają na czas, zmniejsza się także ich przepełnienie. W połączeniu z wykorzystaniem autobusów elektrycznych ładowanych energią odnawialną oraz możliwością zakupu biletów przez portal internetowy lub aplikację transport publiczny staje się ekologiczny i ekonomiczny. Rządowy projekt, który zakładał wdrożenie w Polsce do 2020 roku ponad 800 autobusów elektrycznych do systemów transportowych różnych miast, niestety nie został zrealizowany, a na koniec 2020 roku w użyciu było tylko 416 autobusów elektrycznych⁵. Obecne trendy pozwalają jednak myśleć, że ponowna próba realizacji takiego projektu mogłaby spotkać się z lepszymi rezultatami.

Sposób na efektywność instytucji miejskich – czy istnieje? 🏢

Cyfryzacja usług publicznych oznacza tworzenie takich systemów, które umożliwiają dopełnienie wszelkich formalności online, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie ruchu ulicznego i ograniczenie kolejek w urzędach, a co za tym idzie – zwiększenie komfortu petentów. Obecnie za pośrednictwem systemu ePUAP można złożyć wniosek w takich sprawach jak wydanie dowodu osobistego czy karty EKUZ. Inne portale umożliwiają przeglądanie ksiąg wieczystych i rejestru przedsiębiorców, zarejestrowanie jako osoba bezrobotna, a także sprawdzenie OC pojazdu.
Z najnowszego (2022) raportu Obserwatorium Polityki Miejskiej⁶ dotyczącego cyfryzacji urzędów miast wynika, że ponad 84% miast korzysta z systemu elektronicznego zarządzania dokumentami, a w co czwartym z nich system elektroniczny traktuje się już jako podstawowy środek do uzupełnienia i przesyłania dokumentów. Jednak jedynie 36% miast na bieżąco monitoruje liczbę spraw z powodzeniem zrealizowanych elektronicznie, a 10% – poziom satysfakcji użytkowników z e‑usług. Istotnym wydaje się również fakt, że łącznie jedynie 40% przebadanych miast posiada dokument strategiczny, w którym porusza kwestie cyfryzacji. Tego typu dokumenty są znacznie bardziej powszechne w największych miastach (94%), w których urzędy najczęściej (88%) oferują e‑usługi także poprzez aplikacje mobilne. Z usług chmurowych korzysta 44% badanych urzędów.

Temat cyfryzacji urzędów pokazuje, jak wiele zostało jeszcze do zrobienia. Choć e‑usługi są już powszechne w dużych miastach, to w mniejszych miejscowościach wciąż większość procedur trzeba przeprowadzić osobiście na miejscu. Powszechna biurokracja, a także dalekie od perfekcji systemy elektroniczne pozostawiają jeszcze dużo do życzenia, ale istotnym wydaje się, że, choć powoli, zmiany w tym obszarze są stopniowo wprowadzane.   Ważnym wyznacznikiem poziomu rozwoju miasta jest udział mieszkańców w zarządzaniu przestrzenią. Istotna jest w tej kwestii komunikacja między władzami a mieszkańcami, którzy, dzięki dedykowanym usługom, mogą zgłaszać pomysły na zmiany, a także zastrzeżenia wobec planowanych lub podejmowanych działań. Przykładem może być inicjatywa budżetu obywatelskiego, który w 2022 roku zorganizowało 43,5% miast powyżej 5 tys. mieszkańców⁷. Zgodnie z definicją koncepcji smart city, wprowadzane rozwiązania technologiczne mają służyć i środowisku, i mieszkańcom miast, więc oczywista wydaje się konieczność konsultowania planowanych rozwiązań z tymi, których przecież mają one dotyczyć.

Zdrowy tryb życia jako priorytet naszych czasów 🏥

Warto podkreślić, że inicjatywa smart city ma na celu nie tylko ochronę środowiska i zwiększenie wygody mieszkańców, ale także zadbanie o ich zdrowie. Wspomniane wcześniej rowery miejskie i hulajnogi, a także tworzona do nich infrastruktura w postaci ścieżek i specjalnych przestrzeni umożliwiających wypożyczenie potrzebnego pojazdu (na przykład na cyfrowych parkingach), nie tylko upłynniają ruch uliczny, ale też zmniejszają emisję spalin i umożliwiają przynajmniej chwilowe odejście od siedzącego trybu życia. Już w latach 2014-2017 publiczny system wypożyczania rowerów w Nowym Jorku pozwolił na ograniczenie zużycia ropy naftowej o 13 370 ton oraz emisję CO₂ o 30 070 ton i NO₂ o 80 ton⁸.    Jedną z inicjatyw smart city jest także reforma opieki zdrowotnej. Cyfryzacja placówek medycznych oznacza dostęp do historii choroby pacjenta w jednym miejscu, szybszą obsługę chorych, lepszą komunikację między oddziałami, a także – niższe koszty utrzymania. Ponadto, cyfryzacja parkingów przy przychodniach lub szpitalach stanowi gwarancję szybkości i wygody dla pacjentów, pracowników i odwiedzających. Przykładem parkingu wyposażonego w nowoczesne rozwiązania z zakresu inteligentnego parkowania jest Cyfrowy Parking Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Aplikacja Navipay umożliwia bezdotykowy proces parkowania, co zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa dla wszystkich użytkowników parkingu, nie tylko w okresie pandemii.  
Największe wyzwania, przed którymi obecnie stoją szpitale, to między innymi:
➡️ redukcja emisji CO₂
➡️ poprawa magazynowania energii w szpitalach
➡️ zmiana podejścia w projektowaniu placówek z uwzględnieniem zielonego otoczenia
➡️ recykling odpadów.

 Rozwiązanie licznych problemów, naprzeciw którym wychodzą szpitale, może stanowić cyfryzacja i automatyzacja codziennych procesów w sektorze medycznym. Jak wynika z raportu „Green Hospitals” autorstwa UN Global Compact Network Poland (2023)⁹, wdrożenie systemu pozyskiwania energii z odpadów, zgodnego z przepisami UE mającymi zastosowanie do odpadów klinicznych wytwarzanych w ilości mniejszej niż 10 ton dziennie, pozwoli wygenerować do 750 kW energii elektrycznej na godzinę, oszczędzając do 50% kosztów. Z kolei recykling środków ochrony osobistej wykonanych z polipropylenu (na przykład maski, czepki, fartuchy, jednorazowe prześcieradła lub zasłony) pozwoli zmniejszyć emisję CO₂ o 85%.   W ostatnich latach powszechne stało się już korzystanie z usługi Internetowe Konto Pacjenta oferującej rejestrację na szczepienie, pogląd wystawionej recepty lub skierowania. Takie innowacje są szczególnie cenne, gdy dostęp do lekarza jest utrudniony, a wcześniejsza osobista rejestracja niemożliwa. Rezultatem pandemii, ale przy tym krokiem w stronę cyfryzacji opieki medycznej, stały się teleporady. Raport¹⁰ satysfakcji pacjentów korzystających z teleporad u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który został przeprowadzony w okresie epidemii COVID-19 w 2020 roku, wykazał, że 42% ankietowanych było zadowolonych z udzielonej teleporady i uważało, że jakość usług była porównywalna z poradami, które otrzymali podczas wizyty osobistej w placówce. 16% ankietowanych oceniło teleporadę jako przewyższającą jakościowo stacjonarną wizytę. W świetle panującej ogólnej opinii dotyczącej poziomu świadczonych usług medycznych wynik sprzed kilku lat, w kontekście koncepcji inteligentnych miast, można uznać za obiecujący.

Poprawa stanu środowiska w miastach i jednocześnie zwiększenie komfortu życia ich mieszkańców stają się priorytetami w planowaniu urbanistycznym. Innowacje wprowadzone w większych miastach stanowią już codzienność. Bilet na autobus kupujemy online, w biegu rezerwujemy najbliższą miejską hulajnogę elektryczną i nie dziwimy się, gdy latarnie miejskie nocą przygasają. Jednak mniejsze miasta, w których znacznie mniej działań poświęca się cyfryzacji, wciąż czekają na miano smart city. Może warto wykorzystać moment gwałtownego rozwoju technologii i ruszyć z miejsca?

Cyfryzacja miast to temat niewątpliwie szeroki, a poruszone aspekty stanowią zaledwie część zagadnienia. Jednak same omówione przykłady pokazują, jak wiele korzyści do tej pory przyniosły już wdrożone rozwiązania smart city. Inteligentne zarządzanie energią, usprawnienie przepływu ruchu i transportu publicznego, cyfryzacja usług publicznych oraz stopniowe zmiany w placówkach medycznych mogą być postrzegane jako kamienie milowe na drodze do lepszej codzienności życia w miastach.

¹ Eltman, A., Golakiewicz, P., & Humańska, S. (2017). Nowoczesne zarządzanie infrastrukturą miejską według koncepcji smart city na przykładzie projektu inteligentnego oświetlenia miasta Szczecin. Redakcja, 111.
² Sendek-Matysiak, E., & Pyza, D. (2021). Prospects for the development of electric vehicle charging infrastructure in Poland in the light of the regulations in force. Archives of Transport, 57(1), 43-58.
³ Jurasz, J. K., Dąbek, P. B., & Campana, P. E. (2020). Can a city reach energy self-sufficiency by means of rooftop photovoltaics? Case study from Poland. Journal of Cleaner Production, 245, 118813.
⁴ Marcu, S. D., & Florea, A. (2018, September). Smart parking system-another way of sharing economy provided by private institutions. In 2018 Thirteenth International Conference on Digital Information Management (ICDIM) (pp. 18-23). IEEE.
⁵ Połom, M. (2021). e‑revolution in post-communist country? A critical review of electric public transport development in Poland. Energy Research & Social Science, 80, 102227.
⁶ Miazga, A., Dziadowicz, K., & Pistelok, P. (2022). Cyfryzacja urzędów miast. Instytut Rozwoju Miast i Regionów. Warszawa-Kraków, 6-9.
⁷ Martela, B., Janik, L., & Mróz, K. (2022). Barometr budżetu obywatelskiego.
⁸ Chen, Y., Zhang, Y., Coffman, D. M., & Mi, Z. (2022). An environmental benefit analysis of bike sharing in New York City. Cities, 121, 103475.
⁹ UN Global Compact Network Poland. (2023). Green Hospitals. https://ungc.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/green_hospitals_UNGC_REPORT_Dec-2023.pdf
¹⁰  Rogalska, A., & Syrkiewicz-Świtała, M. (2021). Rola działań w zakresie e‑zdrowia w obliczu pandemii COVID-19. E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
smart city, cyfryzacja, cyfrowy parking, huby mobilności, odnawialne źródła energii, zielone szpitale, cyfryzacja usług publicznych
Joanna Nowak
Junior Content Writer
Była studentka filologii angielskiej ze specjalizacją tłumaczeniową i NLP. Zapalona miłośniczka książek i dumna właścicielka psa o duszy wiecznego szczeniaka oraz dystyngowanej kotki, które często dotrzymują jej towarzystwa podczas sesji twórczych.

Zobacz więcej podobnych postów

01––04
smart city

Czy wprowadzenie od 2035 roku zakazu sprzedaży nowych aut spalinowych wpłynie na szybszy rozwój smart city?

Podczas gdy świat dąży do stworzenia bardziej ekologicznej przyszłości, zbliżający się zakaz sprzedaży nowych samochodów z silnikami spalinowymi od 2035 roku może okazać się przełomowy. To odważne posunięcie ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i przyspieszenie przejścia na pojazdy elektryczne. Jednak czy poza korzyściami dla środowiska, zmiana ta może być również katalizatorem szybkiego rozwoju inteligentnych miast? Zmniejszając zależność od paliw kopalnych i integrując zaawansowane technologie, zakaz używania samochodów spalinowych może utorować drogę do bardziej inteligentnego i zrównoważonego życia w miastach.
Czytaj dalej
sustainability smart city

Parkingi przy placówkach medycznych. Wyzwania i potrzeby

Poruszanie się po labiryncie parkingów często nastręcza wielu trudności. Od ograniczonych przestrzeni po nieodpowiednie oznakowanie – problemy miejskich parkingów są szczególnie uciążliwe, gdy poszukujemy wolnego przy placówkach opieki zdrowotnej. Chociaż cyfryzacja dostarcza obiecujących rozwiązań, nie pozwala ona w pełni rozwiązać wszystkich podstawowych problemów wynikających z niewłaściwego planowania przestrzennego. Niniejszy artykuł poświęcony jest kluczowym aspektom, które należy wziąć pod uwagę od najwcześniejszych etapów projektowania szpitalnych parkingów, aby mogły one sprostać potrzebom wszystkich użytkowników.
Czytaj dalej
sustainability podcast

Miasta 15-minutowe. Przykłady na świecie

Masz dość długich dojazdów do pracy, korków i niekontrolowanego rozwoju miast? Wyobraź sobie miasto, w którym wszystko, czego potrzebujesz, znajduje się w odległości krótkiego spaceru lub przejażdżki rowerem. Dołącz do nas w globalnej podróży, podczas której odkryjemy, jak miasta takie jak Paryż, Barcelona i inne wdrażają rewolucyjną koncepcję projektowania miast, która stawia na pierwszym miejscu wygodę, zrównoważony rozwój i jakość życia. Przeczytaj artykuł na temat 15-minutowego miasta i dowiedz się, jak zmienia ono miejski styl życia!
Czytaj dalej
digitization business

Czym jest Internet of Things i w jaki sposób wkracza w codzienne życie firm B2B i osób indywidualnych?

Termin Internet Rzeczy odnosi się do sieci urządzeń fizycznych wyposażonych w czujniki, oprogramowanie i funkcje łączności sieciowej. Urządzenia te zbierają i udostępniają dane, wypełniając lukę między światem cyfrowym i fizycznym. Począwszy od inteligentnych urządzeń domowych po aplikacje na dużą skalę, takie jak monitorowanie katastrof, IoT stał się integralną częścią naszego społeczeństwa. W tym artykule przedstawiamy sposoby, w jakie IoT wpływa na firmy B2B i ich klientów, zwiększając innowacyjność i wydajność.
Czytaj dalej
Wyświetl wszystkie posty