smart city sustainability

Stanowiska postojowe – wymagania. Zarządzanie mobilnością miejską

Ośrodki miejskie na całym świecie zmagają się z niezliczonymi wyzwaniami związanymi z parkowaniem, które znacząco wpływają na codzienne życie i mobilność mieszkańców. Trudności są zróżnicowane: począwszy od nieodpowiednich rozmiarów parkingów, które nie są w stanie pomieścić wszystkich pojazdów, a skończywszy na zatorach komunikacyjnych potęgowanych przez źle zaprojektowane przestrzenie. Pomimo możliwości, jakie niesie ze sobą cyfryzacja, bezsprzecznym wydaje się fakt, że technologia nie jest w stanie rozwiązać wszystkich istniejących problemów. Niniejszy artykuł zagłębia się w wymagania techniczne dotyczące projektowania miejsc parkingowych i wskazuje obszary funkcjonowania parkingów, które wymagają gruntownych zmian.

W kontekście idei smart city niejednokrotnie zwracaliśmy uwagę na potrzebę cyfryzacji parkingów w miastach. Aplikacje, takie jak Navipay, wskazujące liczbę i lokalizację dostępnych miejsc, a następnie wytyczające do nich optymalną trasę, towarzyszą nam na co dzień. Oprogramowania umożliwiające zarządzanie parkingiem, przydzielanie stanowisk i monetyzowanie niewykorzystanej przestrzeni także nie stanowią już novum w debatach na temat możliwości podniesienia komfortu życia mieszkańców miejskich aglomeracji. Jednak zdaje się, że zagadnienie parkingów traktowane jest przez włodarzy miast po macoszemu, a istota problemu – pomijana. Nie wystarczy jedynie zainstalowanie automatycznego systemu parkingowego, aby zniknęły wszystkie trudności związane z parkowaniem, a te różnią się przecież w zależności od lokalizacji. Należy od podstaw przeanalizować i zrozumieć sposób, w jaki na co dzień funkcjonują parkingi.

Liczne problemy związane z parkingami cechuje pewien uniwersalizm. Miejsc nierzadko jest za mało lub nie są w pełni wykorzystane, aby je znaleźć, trzeba wykonać kilka okrążeń wokół celu podróży, a pobranie biletu oraz późniejsze opłacenie postoju kosztuje nie tylko pieniądze, ale też czas i nerwy. Trzeba podkreślić, że nie chodzi o to, aby propagować życie w pośpiechu, ale by utrata czasu na czynnościach, które powinna cechować prostota, była jak najmniejsza. Parkingi borykają się z wieloma powszechnymi problemami, takimi jak ograniczona przestrzeń, słabe oświetlenie i nieodpowiednie oznakowanie. Trudności te mogą się jednak różnić się w zależności od lokalizacji i przeznaczenia parkingu. Parkingi przy centrach handlowych mogą zmagać się z zatłoczeniem w godzinach szczytu i niskim obłożeniem w godzinach porannych, a parkingi lotniskowe mogą nie być wystarczająco przejrzyście oznakowane, aby pozwolić na sprawny przepływ ruchu przy terminalach. Z kolei parkingi w pobliżu placówek medycznych często stoją przed wyjątkowymi wyzwaniami, w tym potrzebą ułatwienia dostępu pacjentom z problemami z poruszaniem się, wzmożoną rotacją pacjentów oraz koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia zarówno personelu, jak i odwiedzających. Każdy rodzaj parkingu wymaga dostosowanych rozwiązań, aby skutecznie zaradzić problemom właściwym danemu obszarowi.

Wymagania techniczne przy projektowaniu miejsc postojowych

Przepisy dotyczące budowy miejsc postojowych są dość precyzyjne. Regulują odległość wydzielonych miejsc postojowych od okien budynków czy placów zabaw (także stanowisk dla osób niepełnosprawnych), odległość od granic działki budowlanej, określają wysokość garaży podziemnych oraz minimalne wymiary stanowisk dla aut osobowych¹. Narzucają także konieczność utwardzenia nawierzchni i zabezpieczenie odprowadzenia wody, aby ta nie spływała na sąsiednie posesje². Nowelizacja ustawy wprowadzona w 2018 roku³ dodatkowo określiła wymiary miejsc dla innych typów pojazdów, w tym samochodów ciężarowych i autobusów, oraz zmieniła minimalną szerokość stanowisk postojowych dla samochodów osobowych z 2,3 metra na 2,5 metra, a dla osób niepełnosprawnych – na 3,6 metra szerokości. Choć w ustawie zwiększono szerokość miejsc parkingowych, to z 0,5 metra do 0,3 metra zmniejszono konieczną odległość pomiędzy dłuższą krawędzią stanowiska a ścianą, a w przypadku odległości pomiędzy krawędzią a słupem – do 0,1 metra⁴.

Miasta lub gminy w Polsce, poprzez uchwały miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decydują o sposobie wykorzystania danego terenu. Badanie⁵, w którym przeanalizowano liczne dokumenty planistyczne z lat 2000-2019 oraz standardy parkingowe w poszczególnych krajach, wskazuje, że w uchwałach tych wciąż rzadko poświęca się uwagę zarządzaniu mobilnością miejską i zmniejszaniu zatorów komunikacyjnych. Przez ostatnie dwie dekady włodarze polskich miast korzystali głównie z prawa do określania minimalnej liczby miejsc parkingowych. Chociaż miejskie plany urbanistyczne pomagają zorganizować przestrzeń i zapewniają niezbędną infrastrukturę, nie umożliwiają ograniczenia liczby samochodów⁶, wobec czego wskaźnik zmotoryzowania rośnie, a problem niedoboru miejsc parkingowych i ciągłych zatorów pozostaje nierozwiązany i wciąż się pogłębia.   Przywołane dokumenty w swoim założeniu mają zapewnić zmotoryzowanym bezpieczeństwo i wygodę. Choć bez wątpienia szersze miejsca parkingowe ułatwiają wsiadanie i wysiadanie z pojazdu, obowiązujące przepisy nie stanowią odpowiedzi na bieżące problemy, z którymi na rozmaitych parkingach borykają się kierowcy. Regulacje stanowią punkt wyjścia, określają minimalne warunki, jakie musi spełnić deweloper, aby parking mógł powstać, ale w żaden sposób nie świadczą o jakości nowego parkingu, łatwości korzystania z niego i płynności ruchu na jego obszarze. Znamy więc wymagania formalne i teoretyczne aspekty budowy parkingów. A co na to praktyka?

Parkingi przy instytucjach, czyli o trudnościach w projektowaniu parkingów miejskich

Jedno z największych utrapień kierowców związanych z parkingami? Ich niedostateczny rozmiar. Przykładowo, parkingi w pobliżu szkół i urzędów publicznych są często zbyt małe i niedostosowane do potrzeb mieszkańców. Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych prowadzi do szeregu problemów, w tym nieuprawnionego parkowania na trawnikach i innych terenach zielonych, co szkodzi środowisku i szpeci miejski krajobraz. Ponadto ograniczona liczba miejsc parkingowych powoduje powstawanie zatorów i uniemożliwia płynny przepływ ruchu, zwłaszcza na początku i na końcu dnia szkolnego, gdy rodzice czy studenci uczelni w mniejszych miastach mają trudności ze znalezieniem miejsca parkingowego. Problem ten dotyczy także personelu wymienionych instytucji, które rzadko dysponują osobnym terenem parkingowym, a więc o miejsce rywalizują zarówno pracownicy urzędów, jak i interesariusze.

Na drugim biegunie znajdują się – tworzące wyzwanie dla zarządców i właścicieli – zbyt duże parkingi, które na co dzień nie są w pełni wykorzystywane. Parkingi przy centrach handlowych często budowane są w taki sposób, aby mogły pomieścić wszystkie pojazdy w dni największego ruchu, na przykład przed świętami czy rozpoczęciem roku szkolnego⁷. Dostępność wolnych miejsc parkingowych w żaden sposób nie chroni jednak kierowców przed staniem w korkach i krążeniem w poszukiwaniu miejsca. Nierzadko bowiem spotykamy się z sytuacją, gdy na parkingach wybudowanych przed nowelizacją ustawy z 2018 roku dwa szerokie pojazdy uniemożliwiają zaparkowanie pomiędzy nimi, gdyż swoim rozmiarem wykraczają poza miejsce parkingowe. Pojazdy parkujące obok nich tworzą już tylko efekt domina, a wzmożony ruch na parkingach należących do galerii handlowych generuje frustrację, powoduje utratę czasu i zwiększa ilość spalanego paliwa. Zatory tworzą także ryzyko wypadków, gdyż parkingi nierzadko są nieczytelnie oznakowane, a nakaz ruchu w jednym kierunku w wąskich alejkach zdarza się być ignorowany. Gdy do tego równania dodamy pieszych manewrujących pomiędzy pojazdami i brak wytyczonych przejść o wypadek przestaje być trudno.  
Wspomniane złe oznakowanie także wpływa na niski poziom obłożenia parkingów. Wiele nieefektywnie oznakowanych lokalizacji w centrach miast pozostaje nieznanych i niewykorzystywanych z powodu braku informacji o ich dostępności, która mogłaby skutecznie dotrzeć do kierowców nieświadomych istnienia alternatywnych obiektów parkingowych. Tymczasem miejsca wzdłuż ulic są w pełni zajęte, co powoduje, że kierowcy krążą po okolicy. Taka sytuacja nieuchronnie prowadzi do straty czasu i paliwa oraz przyczynia się do powstawania korków.   Obecnie niedostateczne wykorzystanie dostępnej przestrzeni w dużej mierze cechuje parkingi korporacyjne. Choć w dzień mogą one odpowiadać potrzebom pracowników, po godzinach pracy pustoszeją. Pracownicy wyjeżdżają z podziemnego parkingu biurowego, żeby następnie wzdłuż ulicy znów szukać wolnego miejsca, aby móc załatwić codzienne sprawunki w pobliskich instytucjach. Niedostępność licznych przestrzeni parkingowych dla klientów zewnętrznych, podczas gdy okoliczne obiekty pozostają zatłoczone, przyczynia się do powstawania zatorów drogowych, podkreślając potrzebę lepszego zarządzania i bardziej elastycznego korzystania z parkingów korporacyjnych.  
Wymienione problemy łączy wspólna cecha: niedostosowanie parkingów do potrzeb kierowców i oczekiwań zarządców parkingów. Sztandarowy przykład stanowią placówki medyczne, przy których parkingi często są płatne i zbyt małe. Choć przy Szpitalu Miejskim przy ul. Komeńskiego w Elblągu w ubiegłym roku prowadzone były prace mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa – przeniesiono przejście dla pieszych, dodano oznakowanie świetlne i stworzono nowy wjazd na teren szpitala – internauci wciąż podkreślają, że prawdziwe wyzwanie stanowi brak parkingu przy placówce⁸. Przed podobnym problemem stają odwiedzający Uniwersyteckie Centrum Kliniczne przy ul. Dębinki w Gdańsku. Miejsc na terenie UCK jest niewiele, a gęsta zabudowa utrudnia manewrowanie pojazdem i zmusza do krążenia w poszukiwaniu wolnego miejsca. A gdy to miejsce już znajdziemy, prawdopodobnie wysiądziemy wśród piachu, kamieni, otwartych studzienek kanalizacyjnych i nierówności⁹. Choć utworzony w 2022 roku na terenie po budowie parking miał stanowić rozwiązanie tymczasowe, na razie nie udało się stworzyć nowych miejsc postojowych. Dla osób starszych, schorowanych lub niepełnosprawnych przemierzenie drogi z auta do budynku staje się przeszkodą nie do pokonania.   Przykłady niewłaściwie zarządzanych i niewykorzystywanych parkingów można mnożyć, podkreślając pilną potrzebę przemyślanego projektowania i planowania strategicznego. Przestrzenie te, często zaniedbane, nie tylko sprawiają, że marnuje się cenne grunty miejskie, ale także przyczyniają się do zwiększonego natężenia ruchu i degradacji środowiska. Poprzez podejście do zarządzania parkingami w pobliżu instytucji w sposób przyszłościowy miasta mogą przekształcić te obszary w wielofunkcyjne, użyteczne przez całą dobę przestrzenie.

Choć cyfryzacja oferuje obiecujące rozwiązania w zakresie zarządzania mobilnością w miastach, nie jest lekiem na wszystkie kwestie związane z parkowaniem. Kluczowe znaczenie ma kompleksowe zrozumienie funkcjonowania parkingów. Pomimo przestrzegania technicznych wymogów projektowych, trudności takie jak niewystarczająca liczba miejsc, niewykorzystane parkingi korporacyjne, nieczytelne oznakowanie i niewyremontowane nawierzchnie nadal występują. Rozwiązanie tych problemów wymaga wieloaspektowego podejścia, które, łącząc postęp technologiczny z praktycznymi modyfikacjami przestrzeni parkingowych, pozwoli stworzyć bardziej wydajne i przyjazne dla człowieka środowiska miejskie.

¹ Myszura, M. (2016). Miejsca postojowe dla samochodów osobowych – formalności i wymagania techniczne. https://oprawiebudowlanym.pl/2016/03/miejsca-postojowe‑dla-samochodow.html. [dostęp: 18.09.2024]
² Ibidem.
³ Myszura, M. (2018). Parkingi – wymiary stanowisk postojowych. https://oprawiebudowlanym.pl/2018/02/parkingi-wymiary-stanowisk-postojowych.html. [dostęp: 18.09.2024]
⁴ Wielgo, M. (2017). Nowe wymiary miejsca parkingowego w garażu: tysiące projektów architektonicznych do przeróbki? https://www.muratorplus.pl/biznes/prawo/nowe‑wymiary-miejsca-parkingowego-tysiace‑projektow-architektonicznych-do-przerobki-aa-1ADK-wpUR-R11F.html. [dostęp: 18.09.2024]
⁵ Lower, A., Szumilas, A. (2021). Parking policy as a tool of sustainable mobility-parking standards in poland vs. European experiences. Sustainability, 13(20), 11330.
⁶ Ibidem.
⁷ Cotrone, V. (2022). Green Parking Lots: Mitigating Climate Change and the Urban Heat Island. https://extension.psu.edu/green-parking-lots-mitigating-climate‑change‑and-the‑urban-heat-island. [dostęp: 20.09.2024]
⁸ portEl. (2023). Na Komeńskiego ma być bezpieczniej. https://www.portel.pl/wiadomosci/na-komenskiego-ma-byc-bezpieczniej/137271. [dostęp: 20.09.2024]
⁹ Dunaj, K. (2022). Gdańsk: wielopoziomowy parking w UCK. Pacjenci skarżą się na stan aktualnego, który stanowi zagrożenie. https://dziennikbaltycki.pl/gdansk-wielopoziomowy-parking-w-uck-pacjenci-skarza-sie‑na-stan-aktualnego-ktory-stanowi-zagrozenie/ar/c4-16320491. [dostęp: 20.09.2024]
wymagania techniczne miejsc parkingowych, zatory drogowe, parkingi firmowe
Joanna Nowak
Junior Content Writer
Była studentka filologii angielskiej ze specjalizacją tłumaczeniową i NLP. Zapalona miłośniczka książek i dumna właścicielka psa o duszy wiecznego szczeniaka oraz dystyngowanej kotki, które często dotrzymują jej towarzystwa podczas sesji twórczych.

Zobacz więcej podobnych postów

01––04
sustainability smart city

Parkingi przy placówkach medycznych. Wyzwania i potrzeby

Poruszanie się po labiryncie parkingów często nastręcza wielu trudności. Od ograniczonych przestrzeni po nieodpowiednie oznakowanie – problemy miejskich parkingów są szczególnie uciążliwe, gdy poszukujemy wolnego przy placówkach opieki zdrowotnej. Chociaż cyfryzacja dostarcza obiecujących rozwiązań, nie pozwala ona w pełni rozwiązać wszystkich podstawowych problemów wynikających z niewłaściwego planowania przestrzennego. Niniejszy artykuł poświęcony jest kluczowym aspektom, które należy wziąć pod uwagę od najwcześniejszych etapów projektowania szpitalnych parkingów, aby mogły one sprostać potrzebom wszystkich użytkowników.
Czytaj dalej
sustainability smart city

Nowoczesne parkingi sposobem zapobiegania rozrostowi wysp ciepła

Podczas gdy nasza planeta zmaga się z nasilającymi się skutkami zmian klimatycznych i globalnego ocieplenia, innowacyjne rozwiązania stają się coraz istotniejsze. Nieoczekiwanymi sprzymierzeńcami w walce z miejskimi wyspami ciepła stają się nowoczesne parkingi. W czasach, gdy mieszkańcy miast doświadczają stale rosnących temperatur, przekształcenie tradycyjnych powierzchni asfaltowych w ekologiczne miejsca parkingowe oferuje obiecującą drogę do chłodniejszych, bardziej zrównoważonych środowisk miejskich.
Czytaj dalej
smart city case study

Udana modernizacja istniejącego parkingu cyfrowego: przykład Forum Gdańsk

Jak uwolnić potencjał przestrzeni parkingowej? Zapoznaj się z naszym studium przypadku, w którym opisujemy, jak oprogramowanie Naviparking zostało zintegrowane z Amano na parkingu w Forum Gdańsk. Odkryj, jak współpraca firm umożliwiła płatności mobilne, unowocześniła udogodnienia cyfrowe i utorowała drogę do dalszego rozwoju obiektu.
Czytaj dalej
sustainability podcast

Miasta 15-minutowe. Przykłady na świecie

Masz dość długich dojazdów do pracy, korków i niekontrolowanego rozwoju miast? Wyobraź sobie miasto, w którym wszystko, czego potrzebujesz, znajduje się w odległości krótkiego spaceru lub przejażdżki rowerem. Dołącz do nas w globalnej podróży, podczas której odkryjemy, jak miasta takie jak Paryż, Barcelona i inne wdrażają rewolucyjną koncepcję projektowania miast, która stawia na pierwszym miejscu wygodę, zrównoważony rozwój i jakość życia. Przeczytaj artykuł na temat 15-minutowego miasta i dowiedz się, jak zmienia ono miejski styl życia!
Czytaj dalej
Wyświetl wszystkie posty